Қазақстандағы адам құқығы дәуіріндегі жеке еңбек дауларын шешу

Аннотация

Еңбек құқығының басты рөлі – бұл қоғамның, мемлекеттің, сондай-ақ жұмыспен қамту саласындағы жұмысшылар мен жұмыс берушілердің мүдделерін үйлестіру. Мүдделердің осындай үйлесуін қамтамасыз ететін тетіктердің бірі тиімді сот жүйесі болып табылады, ол еңбек қатынастарының арнайы пәндік құрамына «сәйкестендірілуі» керек; азаматтық және еңбек шартын жасасу принциптерін ажырату қажет; азаматтардың жалдамалы еңбекке қатысуының, сыйақы алуының өмірлік қажеттілігін ескере отырып, еңбек дауларын шешуге ерекше көзқарасты қамтамасыз ету; егер жұмыс беруші еңбекті қорғау шараларын сақтамаса, еңбек қатынастарында азаматтардың өмірі мен денсаулығын жоғалту қаупін ескеру; еңбек шарты тоқтатылған кезде тараптардың бастапқы жағдайын қалпына келтірудің мүмкін еместігін ескеру (тараптарды олардың бастапқы орнына келтіру). Зерттеу еңбек дауларын шешудің сот нысанының теориялық және әдістемелік негіздерін дамытуға бағытталған. Жұмыстың ғылыми және практикалық маңыздылығы еңбек дауларын шешу тәртібін одан әрі жетілдіру бойынша ұсыныстарды негіздеуде. Әдістемелік тұрғыдан зерттеу заң ғылымына тән дәстүрлі әдістерді қолданумен жүргізілді: ресми құқықтық (догматикалық), социологиялық және құқықтық, құқықтық модельдеу әдісі, сонымен қатар құқықтық білімнің критикалық құқықтық әдісі. Негізгі нәтижелер адамның әлеуметтік және еңбек құқықтарын қорғаудың сот нысанын енгізудің қолданыстағы тәжірибесін жетілдіруге бағытталған.

Түйін сөздер: жеке еңбек дауы, медиатор, еңбек жанжалы, әділеттілік, еңбек құқығы.