ХАЛЫҚАРАЛЫҚ СТАНДАРТТАРДЫ САЛЫСТЫРМАЛЫ ТАЛДАУ ШЕҢБЕРІНДЕ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА БАЛАЛАРДЫҢ ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН МҮДДЕЛЕРІН ІСКЕ АСЫРУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
DOI:
https://doi.org/10.26577/JAPJ2025113115Аннотация
Бұл мақалада балалардың проблемалары бойынша халықаралық ынтымақтастықтың негізгі қағидаттарына назар аудара отырып, Қазақстан Республикасында жұмыс істейтін балалардың құқықтарын қорғаудың құқықтық жүйесінің ерекшелігі зерттелді. Балаларды ұлттық қазына ретінде қорғау, сондай-ақ Қазақстан Республикасының әлемдік қоғамдастыққа кірігуге деген ұмтылысы бұл идеяны өте өзекті етті. Зерттеудің негізгі мақсаты Қазақстан Республикасындағы кәмелетке толмағандарды құқықтық қорғау жүйесіндегі проблемалар мен олқылықтарды анықтау және озық халықаралық тәжірибені ескере отырып, қолданыстағы тәжірибені жетілдіру бойынша ұсынымдар әзірлеу болып табылады. Зерттеуге ұлттық құқықтық нормалар, халықаралық құқықтық құралдар және осы саладағы құқық қолдану практикасы кіреді.
Бұл ғылыми жұмыс балалардың құқықтарын қорғаудың құқықтық процестерін жақсы түсінуге, сондай-ақ қолданыстағы құқықтық олқылықтарды анықтауға көмектеседі. Бұл жұмыстың практикалық маңыздылығы балалардың құқықтарын қорғауды күшейту үшін ұлттық заңнамаға өзгерістер енгізу жөніндегі ұсыныстардан көрінеді. Зерттеу халықаралық және ұлттық заңнаманы, кәмелетке толмағандарға қарсы қылмыстардың санын статистикалық талдауды және ғылыми әдебиеттерге шолуды қоса алғанда, құқықтық нормаларды талдаудың эклектикалық әдісін қолданады.
Негізгі тұжырымдар құқықтық базаны дамытуда қылмыстардың жасырын сипатын, органдар арасындағы әлсіз ынтымақтастықты және балалардың меншігі мен ақпаратын құқықтық қорғаудың жеткіліксіздігін қоса алғанда, проблемалар әлі де бар екенін көрсетеді. Салыстырмалы деректер сонымен қатар мемлекеттің балалар жасаған қылмыстардың санын азайту арқылы өз үлесін қосқанын көрсетеді, дегенмен ауыр қылмыстардың деңгейі әлі де алаңдаушылық туғызады. Зерттеудің теориялық және практикалық маңыздылығы цифрлық ортада балаларды қорғауды күшейтуге, сондай-ақ ювеналды әділет принциптерін енгізуге бағытталған ұсыныстардан көрінеді. Зерттеудің маңыздылығы мынада, ол балалардың құқықтарын қорғауды күшейту және осылайша балалардың өсуі мен дамуы үшін қауіпсіз құқықтық орта құру үшін пайдаланылуы мүмкін стратегияны әзірлеуде пайдаланылуы мүмкін.
Түйін сөздер: балалардың құқықтары, халықаралық стандарттар, ювеналды әділет, БҰҰ-ның балалар құқықтары жөніндегі ұсынымдары, балалардың цифрлық қауіпсіздігі, әлеуметтік қорғау.
