Әл-Фарабидің іліміндегі кейбір саяси-құқықтық көзқарастар
DOI:
https://doi.org/10.26577/JAPJ.2023.v106.i2.01Аннотация
Мақала саяси, мәдени және рухани тарихтағы маңызды мемлекеттік-құқықтық мәселелерді зерттеуге арналған, мұнда философ Әл-Фарабидің жеке тұлға ретіндегі есімі және оның баға жетпес мұрасы негізгі орындардың бірін алады. Әл-Фарабидің әлеуметтік-саяси идеяларын, әрине, әмбебап үйлесімділікке негізделген идеалды адам бірлестігін жобалау әрекеті ретінде қарастыруға болады. Оның басты мақсаты, біздің ойымызша, қоғамда бақытқа жету болар еді, сондықтан өз заманының әлеуметтік-моральдық мәселелерін теориялық тұрғыдан шешуге тырысу керек.Атақты философтың шығармашылығына жүгіну әлемдік кеңістіктегі кез-келген егемен мемлекет үшін, әсіресе әлемде болып жатқан соңғы оқиғаларға байланысты маңызды деп санаймыз.Ғылыми зерттеулердің негізгі бағыты қоғам, мемлекет, билік, этика сияқты негізгі анықтамаларды талдауға бағытталған. Сонымен, әл-Фарабиде қоғам мемлекетке қатысты бірінші кезектегі мәселе болып табылады, бұл ретте мемлекет, кез келген қоғам сияқты, адамгершілік және діни құндылықтарға негізделген адам үшін толыққанды өмір сүрудің жалғыз мүмкін жолы бар.Дана әл-Фараби өзінің саяси және құқықтық ойларын біртұтас философиялық дүниетаным шеңберінде анықтайды, мысалы, үйлесімді қоғам құру, оған сәйкес ғарыштың үйлесімділігі мен оның құрамдас бөліктерін (бірінші, екінші себептер мен белсенді ақыл) білу арқылы ғана мүмкін болады және бұл мәңгілік білімге жол ашуға мүмкіндік береді.Түйінді сөздер: ізгілік, бақытқа жету, этика, қоғам, надан қала, ұжымдық қала